Traditioneel Voegen Murs en Pierres

           Traditioneel Voegen Murs en Pierres

29412 hits sinds 2011

  

                         

                                                      Traditioneel Voegen Murs en Pierres

Wil je zelf het voegwerk van de muren van je woning “en pierre”in oude luister herstellen, gedeeltelijk

repareren of geheel renoveren op vrijwel dezelfde manier als de muren ooit werden  gevoegd ?

Sedert 1993 heeft Bram van Zanten bij de renovatie en herbouw van een aantal ruïnes in de Morvan zich verdiept in de traditionele bouw- en voegmethodes van murs en pierres ( al of niet apparentes)  , heeft daarbij alle mogelijke beginnersfouten gemaakt, maar slaagt er inmiddels in vrijwel elke oude muur zijn oorspronkelijke uiterlijk en kleur terug te geven. ( voor de avonturen beleefd bij de aankoop van deze ruïnes surf naar  https://ophuizenjachtindemorvan.blogspot.com/)

 Wat in 2011 startte als een eenmalig grapje werd een serieuze cursus met tot op heden ruim 20 edities en als resultaat meer dan 300 geoefende voegers en voegsters uit geheel Frankrijk (en Portugal)

Bram van Zanten is weg geweest uit Frankrijk van 2015 tot 2021, maar is terug in de Morvan en weer aan het voegen geslagen op zijn 6 e project in le Bessiat, Tazilly en ook daar hebben zich weer belangstellenden gemeld om de fijne kneepjes van de voegkunst te leren en tegelijkertijd voor alle bouwkundige problemen die kunnen spelen bij een huis en pierre een oplossing te vinden. 

De volgeboekte  edities van 2024 liggen inmiddels achter ons en tegen januari wordt de kalender  2025 op deze blog gepubliceerd. Kandidaten op wacht- en alerteringslijst komen daar als eersten voor in aanmerking.

.

Op de vrijdagmorgen wordt gestart met ca 1 uur theorie.  Naast het voegen zelf komen ook vrijwel alle aspecten, die bij de renovatie van een pand en pierre  een rol spelen, in de loop van de cursus aan bod. 

Ook wordt stil gestaan bij  de geschiedenis van de bouw in de Morvan , die heeft een aantal afwijkende kenmerken van de rest van Frankrijk. 

gevoegd vs nooit gevoegd

dit kan gebeuren met een cementvoeg op een westmuur: stuk vriezen

ook zo niet :pierres bijna geheel weg gesmeerd

en zo nooit, een met cementvoeg verpeste gevel



een uitgespoelde westmuur met cursisten van het eerste uur

dezelfde westmuur na voegen

. 

Traditioneel voegen in de Morvan

Hoewel in het door het Maison du Parc uitgegeven boekje over de historie van de Morvan gesteld wordt dat de fermettes en pierre werden gebouwd met een kalkspecie, blijkt dat pas het geval te worden na ca 1880. Daarvoor bestond de gebruikte specie uit een zand-kleimengsel zonder een hydraulisch bindmiddel.

Deze originele voegspecie is echter niet lang bestand tegen (staand-)water. De voegen die veel aan weer en regen zijn blootgesteld  ( vooral op de zuidwestgevels) spoelen uit met als uiteindelijk resultaat dat de betreffende muur sterk verzwakt en indien niet opnieuw gevoegd, uiteindelijk zal instorten.

De kalkgebonden specie werd al wel veel eerder toegepast in overheidsgebouwen, zoals mairies en stations.

Rond de eeuwwisseling van 1900 werden in de Morvan op grote schaal de brandgevaarlijke roggestrodaken vervangen door leien. Vaak werden de muren meteen hoger op getrokken omdat 

het leiendak de mogelijkheid gaf de dakhoek minder steil te maken dan bij de chaumiere het geval was. Bij deze verhoging werd meestal al wel  kalk gebruikt. En dat kunnen we heden ten dagen nog vaak terugzien bij vele fermettes in de Morvan.

In andere delen van Frankrijk werd kalk al enige decennia eerder gebruikt in de particuliere bouw, maar ook daar zijn uitgespoelde muren te vinden zonder kalk en kan men opnieuw voegen met een kalkspecie die de kleur van de originele voeg benadert.

Heel veel “renovatie” van voegwerk wordt echter gedaan met een cementgebonden specie. Volledig ten onrechte, cement verandert de karakteristiek van de oorspronkelijk muur, is star en scheurt gemakkelijk, hecht slecht of niet,  ademt niet en zorgt voor een slechte vochtregulatie.

Benodigd gereedschap

het volgende gereedschap  is noodzakelijk

troffel, voegspijkers in verschillende breedtes en een plakspaan
hamer en steenbeitel of een Franse pique
bouwemmer

de Nederlandse pannenstrijker ( soort lange brede afgeronde voegspijker) . Deze is niet verkrijgbaar in Frankrijk, wel tegen hoge verzendkosten via Nederlandse webshops. Daarom wordt de pannenstrijker aan  iedere cursist verstrekt en is in het cursusgeld inbegrepen.

driehoekskrabber klein formaat of een ovale krabber , krukje of campingstoeltje

parasol ( zowel bij zonnig als slecht weer)

veiligheidsbril

De cursuskalender 2025 wordt hier in de Kerstvakantie gepubliceerd

Cursusgeld 2025 : 150 euro per deelnemer

 Wil je op de hoogte gesteld worden van de edities in 2025 ? Meld je dan hier aan voor een alert. Dan krijg je bericht ca 1 week voordat er een post verschijnt op internet. Eenmaal daar geplaatst, dan is het maximum aantal deelnemers in no time bereikt.

NB SVP geen communicatie via Messenger, maar alleen via email

Gastadressen gezocht voor 2025

Ik zoek panden met op de bgg minimaal 17 m1 te renoveren muren "en pierre", bij voorkeur bij een oud-cursist(e),  die weet wat de dagen inhouden. 

Eind 2025 , begin 2026 komt er een boek uit onder de titel "En Pierre" waar alle bouwkundige aspecten van panden en pierre (ook de voegcursus)  integraal aan bod komen. Interesse ? Meld je dan hier aan, dan krijg je bericht als het boek van de drukkerij komt. 

___________________________

Foto's van de cursus te Pouques Lormes in juli 2011

uitbikken kapot gevroren cementvoeg


 

uitbikken kalkvoeg De plakaten specie , een zg enduit beurre,zijn gemakkelijk te verwijderen, maar beschermen ook soms steensoorten die niet weersbestendig zijn; die komen in de Morvan echter niet voor.

een stuk gemakkelijker dan cement

voegen "en groupe"

tweemaal opzetten gezien de diepte van de voeg

klei zeven 0-5 mm



onder de deelnemers ook acteur Paul van Soest pas na het grateren zal zijn stuk muur er goed uitzien, nu nog niet

Reacties van deelnemers aan de cursus:

1.

Voor diegene die - net als wij - zelf de muren van zijn of haar oude Franse huis, schuur of boerderij(tje) wil verfraaien, is deze voegcursus een absolute aanrader! Investeer een klein bedrag in jezelf - de kosten heb je binnen 1 uur terugverdiend (een professionele voeger rekent inclusief materiaal al gauw € 100  per uur)...... Tel uit je winst!

En wat te denken van dat prettige gevoel van voldoening als je later het resultaat van je eigen verrichtte voegwerk ziet !

Wij hebben deze cursus  op 8 en 9 juli 2011 gevolgd. Wij waren hier zeer tevreden over en wij kunnen 'm dan ook bij iedereen van harte aanbevelen!

Kortom - doen !!!

Voor nadere info:

Jos en Thea

Charenton du Cher

tel. 0683111067

2

Beste Bram,

Regelmatig komt het voor dat opdrachtgevers mij vragen hoe zij de uitgespoelde wanden van hun woning “en pierre” moeten voegen. Ik geef ze dan het recept van een kalkmortel en hoop er altijd maar het beste van. Dat wordt nu anders: van nu af aan krijgen ze het dringende advies om bij jou een cursus te volgen.

Verder nog een verzoek. Het recept voor de juiste samenstelling van een kalkmortel heb ik nu, maar zou je mij ook nog het recept van jouw voortreffelijke quiche, die tijdens de lunch werd geserveerd, kunnen toesturen?

Met vriendelijke groet,

Martin Smit (architect)

_________________________________________________

Martin Smit Architecten
Postbus 816
1000 AV Amsterdam
 
Tel. Nederland: 0031 (0)206927701
Tel. Frankrijk: 0033 (0)386844129
Website: www.martinsmit.nl
E-mail: informatie@martinsmit.nl

 3
Beste Bram,

Van de cursus heb ik veel geleerd en genoten van deze zonnige dag.

Ik heb geen commentaar op het geheel, dan alleen maar een compliment over de kennis van en de toewijding voor het voegen.

Veel succes met de vervolg-cursussen. En wie weet tot een volgende keer.

Hartelijke groet,

Frans Klijn

Neuvy Grandchamp

 4 

Hallo Bram,

Nog even een bedankje voor de goede cursus.

Qua inhoud en praktische invulling was het prima.

mvg

Berry

5

Beste Bram

Het volgen van de cursus "Traditioneel voegen van Murs en Pierres" is, relatief gezien, met afstand de beste investering in geld en tijd, die ik ooit in een opleiding gestoken heb. In zeer korte tijd een nieuwe vaardigheid ontwikkelen met een hoge rendementswaarde, kan niet van iedere opleiding gezegd worden.....
Maar los daarvan, wat een geweldige dagen, die gekenmerkt werd door een geweldige melange van historische wetenswaardigheden, theorie en praktijk. Zelfs degenen die vooraf geen affiniteit met dit onderwerp zouden hebben, zouden zonder meer door de deskundigheid en bevlogenheid van de docent worden meegevoerd en de steigers op gaan......in een woord geweldig!

Laat ik niet vergeten de "keuken" een groot compliment te maken voor de gastronomische begeleiding van deze dagen. Een complete aanrader dus!

groetjes,

Frits 

“

                                              Foto's van de cursus op 5-6 augustus 2011 Varennes

theorie

voorbereiding - piquer

piquer

start voegen

na een uurtje

beoordeling voegwerk

dag 2 nabewerken-grateren het voegwerk is nog niet uitgehard, de kleur wordt nog lichter

cursisten van editie 2 op 5-6 augustus te Varennes St Saulge

Reacties van cursisten 5-6 augustus

1

Wat buitengewoon zeldzaam iemand als Bram van Zanten tegen te komen, die met zoveel kennis, passie en didactisch vermogen de leerstof over het voegen van de "pierres apparantes" weet over te brengen. Na zijn cursus, vergezeld van vele praktische tips, voel ik dat mijn zelfvertrouwen "om even een muurtje aan te pakken", aanzienlijk is gestegen. Daarbij durf ik te zeggen dat ik daarvoor al aardig wat ervaring had opgedaan. Niettemin dus, waarvoor hulde en mijn dank.

Een cursus die ik iedereen graag van harte wil aanbevelen.

Ik heb begrepen dat de volgende cursus op 9 en 10 september staat gepland. Opnieuw bij Diny en Frits Lamme. Zij beschikken over een mooi uitgespoelde oefenmuur en hebben de cursisten meer dan gastvrij ontvangen. Sorry nog Diny, voor de rommel die we hebben gemaakt in je keuken en bedankt voor alle goede zorgen.

Voor iedereen die gedurende twee dagen zelf eens ontspannen zijn (of haar) handen wil laten wapperen kan ik maar een ding zeggen: DOEN!

Tip: hun zoon Richard is daar zojuist begonnen als begenadigt smid en opdrachten zijn welkom.

Bram van Zanten, zelf wonende in de Morvan sedert 1993 en met een schat aan ervaring in deze materie, is als geen ander thuis in de complexe materie die samenhangt met de aankoop van een huis in Frankrijk en de ev. verbouwing of het herstel daarvan. Dit inclusief de formele kant van het aanvragen van de daarmee samenhangende bouwvergunningen e.d.

Daarnaast voelt hij zich thuis in de fiscale en juridische consequenties van het bovenstaande in de brede zin van het woord.

Dat maakt hem, naast een beminnelijk mens, tot een deskundige op velerlei gebied voor mensen die de aankoop van een huis in de Morvan overwegen.

Ik beveel het dan ook ten zeerste aan, om hem bij een voorgenomen aankoop te betrekken voor een "second opinion" en advies.

De investering daarvoor staat in geen verhouding tot de kosten voor de valkuilen waarin kopers dreigen te vallen, die met minder kennis van zaken zijn gezegend.

Rodrick Casander

cursist

 2

De cursus van Bram kan ik van harte aanbevelen aan iedere (toekomstige) franse huis bezitter. Na een stukje theorie over historie,  gebruikte gereedschappen en materialen zijn we in de praktijk aan de slag gegaan. Zijn zeer heldere, directe en vlotte presentatie zorgden voor een boeiende cursus. Behalve het voegen kwamen alle mogelijke vragen aan de orde die een franse huis bezitter zich stelt. Vanuit zijn gedegen kennis en ervaring gaf Bram veel praktische, bouwkundige en juridische adviezen. Al zou u nooit zelf voegen dan is de cursus alleen al vanwege deze grote hoeveelheid adviezen en de gezelligheid zeer de moeite waard. De gastvrijheid van Frits en Diny en de supersmakelijke quiches bereid door Bram hebben zeker ook bijgedragen aan een zeer succesvolle cursus!

John van der Woude,  cursist

 3                                    

                                                                                                                            Augustus Varennes

                                                                                                                             Staint -Saulge

Bram van Zanten

Wat niet weet,  wat niet deert.

Dit spreekwoord slaat niet op deze cursus, want zonder deze leuke en praktische lessen zou je heel wat missen. Behalve voegen, werden veel wetenswaardigheden “toegevoegd” over de bouw en het leven in De Morvan.

De gastvrije en ongedwongen sfeer  gaf mij een gevoel van voldoening en was blij dat ik mij had ingeschreven . Voor iedereen een aanrader  eerst deze cursus te volgen voor je gaat voegen of wat te verbouwen hebt..

Peter Giesbertz,

Certeaux,

UCHON

Foto's van cursus 3 te Varennes 9-10 september

voorbereiding- uitkrabben losse delen

met hogedruk niet te diep oude kleivoeg wegspuiten

vrouwen zijn vaak de betere voegers

speciereceptuur en aandeel water, alchemie!

aan het werk, het voegwerk ziet er nog belabberd uit

en hier kom ik van 800 kilometer ver.............

klei van een andere kleur geeft een ander eindresulaat



start nabewerking op zaterdag:"grater"

bijna klaar

les jointayeurs van 9 en 10 september 2011

Reactie 
Beste Bram

Hartelijk dank voor de leuke en leerzame cursus de afgelopen dagen.
Het resultaat was inderdaad verrassend mooi en ik had niet gedacht dat ik met mijn twee linkerhanden dit ook zou kunnen.

Groeten

Cor van Dongen


 Met veel plezier heb ik de cursus gevolgd. Zowel het theoretische deel als het praktische zijn
> zeer de moeite waard. Niet alleen de verschillende voegmethoden komen ter sprake maar ook een
> stukje achtergrond over de Morvan en haar ontwikkeling. Ikzelf ben zo enthousiast geworden dat
> ik mijn eigen huis heb aangemeld als cursusobject. Vanwege het resultaat, vanwege het
> enthousiasme van Bram en niet te vergeten de gezellige sfeer die ermee gepaard gaat. Daarnaast
> wordt de inwendige mens ook niet vergeten.
>
> Koos de Jong
> Maubranche, Ste Marie

Heel kort, de cursus een aanrader, voor diegene die een huis en pierres bezit, of wil gaan kopen.  De docent heeft zoveel passie en liefde voor dit vak, gewoonweg super.

Peter.

Fóto's van de 4e cursus in Maubranche mei 2012

De klei in Maubranche is 100 %, dus nauwelijks te zeven door de gastvrouw

theorie van het voegen en geschiedenis van de bouw in de Morvan

voorbereiding-schoonbikken losse delen


lunch op de vrijdag start voegen specie op een niet te verwijderen cementlaag droogt langzaam





deelnemers 4e cursus mei 2012 Dit is de enige editie geweest waar ook enkele Franstalige deelnemers zich gemeld hadden.  Dus tweetalig deze keer. Voor een aantal deelnemers een stukje meerwaarde, maar voor de docent eenmalig, want het neemt teveel extra tijd en is te veel energie vretend. Reacties: 25 en 26 mei heb ik deelgenomen aan de cursus in St. Marie. Verassend voor mij was de diversiteit aan onderwerpen en de verschillende oplossingen die Bram wist aan te dragen. Zeker ook een pluspunt was dat de cursus in het Frans was. Dit was een uitbreiding op mijn bouwvocabulaire. Kortom een must voor een ieder die wil gaan klussen en voegen in Frankrijk. Groet, Bert van Straten Charensa Puy de dome   N.B. Dit was de enige keer dat de curus tweetalig is gehouden. Voor de docent bleek dit niet voor herhaling vatbaar.

Beste Bram,

In de komende jaren zullen we de buitenkant van onze huizen in de Morvan onderhanden gaan nemen. De voegcursus was voor ons een geweldige eye-opener en de traditionele manier van voegen zullen we zeker gaan toepassen. Dit past helemaal in de wijze waarop we proberen om onze huizen op een zoveel als mogelijke traditionele wijze te renoveren. Een echte aanrader. Bedankt voor de leerzame en gezellige dagen.

Vriendelijke groet,

Martin en Arno Evertzen
Saint Péreuse

Beste Bram,

Ook de west- en noordmuur van onze fermette in de Nievre zijn aan renovatie toe. Al speurend op internet heb ik je website en je aanbod "Cursus traditioneel voegen" gevonden. Wij, mijn vrouw Ineke en ikzelf (Rene) hebben ons direct ingeschreven voor de cursus in mei 2012. We hebben genoten van je kennis, vakmanschap en gastheerschap. De korte theoretische en historische introductie is zeer leerzaam en maakt je duidelijk waarom onze fermette indertijd zo is gebouwd. We hebben veel geleerd van het daadwerkelijk DOEN. En op welke eenvoudige wijze en met welke eenvoudige middelen en grondstoffen de renovatie van een muur kan worden uitgevoerd. De cursus is zijn geld dubbel en dwars waard.

We zijn je dankbaar voor je bezoek aan onze fermette en de persoonlijke adviezen en tips. Dat heeft ons een steun in de rug gegeven voor de verdere renovatie van onze fermette.

Met hartelijke groet,

Ineke en Rene

Fotoimpressie 5e cursus Maubranche juli 2012

bepaling lokale kleigehalte via bezinktest belangrijke factor voor de speciereceptuur

en de luch smaakt !



diep uitgespoelde en uitgelikte voegen aan de weilandzijde

bij elke cursus editie altijd ook Francobelgen

cursisten editie 5 Maubranche juli 2012

de week na de cursus meteen thuis aan het werk na het uitbikken van de west topgevel

vakwerk van Marijke en Andre de Roos in Fragny

Fotoimpressie van de 6e editie augustus 2012 te St Benin des Bois

We slaan 11  jaren over : hieronder de foto impressie van de cursus in Tazilly op 28-29 april 2023

theorie bij mooi weer buiten

voorbewerken van de muur 

speciereceptuur en de belangrijke volgorde van laden in de betonmolen

voorbewerken van de ondergrond

de eerste voegen vullen

eindelijk , niet na bewerkt voegwerk ziet er ellendig uit

na 1 overnachting de nabewerking

een vloeiende overgang van oud naar nieuw voegwerk

grateren= krabben , kunstmatige veroudering, een van de 4 soorten van nabewerking die allen een ander eindresultaat opleveren.

april  2023

Ik heb deze tweedaagse cursus Traditioneel voegen afgelopen meivakantie gevolgd. (Zie foto van mij ergens hierboven zwoegend op een halve m2 muur in le Bessiat….) Je leert recepturen, de valkuilen, het prepareren van je murs en het voegen zelf natuurlijk. Wanneer je in bezit bent van een stapel stenen in de Morvan is deze cursus een echte aanrader en de enige in zijn soort. Dat laatste geldt zowel voor de cursus als wel voor Bram, die de cursus met zoveel verve geeft en altijd spreekt vanuit ervaring. Zijn theorie en praktijk is gelardeerd met zijn kennis en verhalen over de Morvan. Buiten dat is het ook echt leuk om mee te doen en ervaringen te delen tijdens de heerlijke lunch op dag 1.
Ik ben na deze cursus en dankzij Bram wezenlijk minder geïntimideerd door de 35 m lange muur die ik nog onder handen moet nemen…
Dankjewel Bram!!!
Liefs Manon